Vernieuwing beroepsgerichte programma’s vmbo

Kansen voor krachtig vmbo

De voorbereiding van de vernieuwing van de beroepsgerichte programma’s vmbo is in volle gang. Het grootste deel van de vmbo-scholen in ons land voert het komende schooljaar in het derde leerjaar van het vmbo (een deel van) de vernieuwingen in. Tijd voor een momentopname.

Wat is het doel van de vernieuwing? Belangrijk oogmerk is dat de nieuwe programma’s sterker herkenbaar worden en beter gaan aansluiten op de actualiteit. Vmbo-scholen kunnen hierdoor leerlingen beter voorbereiden op hun vervolgopleiding en toekomstig beroep.

Uit tussentijdse landelijke onderzoeken blijkt dat beroepsgerichte docenten in het algemeen goed op de hoogte zijn van de nieuwe structuur en inhouden. Een groot deel van de docenten werkt al  met de nieuwe programma’s.  In veel mindere mate geldt dit voor de avo-docenten.

Verder blijkt dat de afstemming en samenwerking met het regionale bedrijfsleven en het mbo een zorgpunt is. De voorbereidingen richten zich vooral op het terrein van de inrichting en organisatie van het eigen onderwijs.
Het vernieuwingstraject is in het onderstaande schema gevisualiseerd.

Veel vmbo-scholen concentreren zich momenteel op de onderdelen in de onderkant van het schema. Het blijft echter van belang om oog te blijven houden voor de visie en de eerder gemaakte keuzes in het onderwijsaanbod kritisch tegen het licht te houden. De  context van veel vmbo-scholen is immers in beweging. Denk daarbij aan ontwikkelingen als de noodzaak échte keuzemogelijkheden te creëren voor leerlingen, veranderende arbeidsmarktvragen, ontwikkelingen in het mbo-opleidingsaanbod, maar ook aan effecten van de krimp.
Wat zijn succesfactoren voor de vernieuwing vmbo? Een aantal tips voor docenten.

• Blijf niet doen wat je al deed! Als het onderwijs blijft zoals het was, leren leerlingen ook geen ander gedrag. Ga op zoek naar eigentijdse onderwerpen en laat de leerling actief leren.
• Gebruik keuzevakken om leerlingen echt te leren kiezen! De valkuil is dat niet het leren kiezen van de leerling centraal staat bij het samenstellen van de keuzevakken. Maar dat de bestaande onderwijsprogramma’s en beschikbare docenten leidend zijn.
• Laat leerlingen praktijkervaringen opdoen. Begeleid leerlingen bij het nadenken over wat ze willen zien, weten, uitproberen, laten zien, enz.
• Verbind de praktijkervaringen aan de lesstof en hun eigen leervragen en toekomstperspectief. Dat motiveert hun acties op school alsook op een stage.
• Laat de kracht van het beroepsgerichte vmbo doorklinken in uw hele school! Laat waardevolle pijlers, zoals beroepsgerichte stages, bedrijfsbezoeken, gastlessen en loopbaanleren ook van waarde zijn voor leerlingen uit de andere afdelingen/sectoren.
• Ga de dialoog aan met leerlingen. Ga in het kader van LOB niet alleen in gesprek over studieresultaten en over problemen die leerlingen thuis of op school ervaren. Luister naar mogelijke oplossingen die ze zelf aandragen. Betrek ook ouders erbij.
• Zoek de samenwerking in de regio. Kom tot samenwerking en afstemming met het mbo om tot een verbetering van de aansluiting (in de regio) te komen en verbetering van de samenwerking met het bedrijfsleven.
• Zet stevig in op professionalisering. Momenteel schrijven docenten zich massaal in voor cursussen bij de profielen. Pas op dat de professionalisering geen  ‘losse flodders’ oplevert. Leg verbinding met nieuwe inhouden, docentenstages bij bedrijven in de regio, afstemmingsmogelijkheden met het mbo en een uitvoerings-en begeleidingsconcept t.b.v. de leerlingen. Binnen het Profiel M&T wordt juist hier expliciet werk van gemaakt.

Vernieuwing vmbo: kansen voor docenten….
Een succesvolle vernieuwing vmbo levert meer gepersonaliseerd en flexibeler ingericht onderwijs op. Onderwijs dat een actuele aansluiting kent bij de regionale arbeidsmarktvraag, opleidingsbeelden en eigentijdse vaardigheden. Dat vraagt van docenten om breder te kijken en cross-overs maken naar andere vakgebieden. Maar ook om meer dan ooit samen te werken met leerlingen en ouders en de professionaliteit in te brengen van de echte onderwijsarrangeur.

En voor leerlingen….
De inzet van de vernieuwing is dat leerlingen onderwijs krijgen dat meer aansluit bij hun motivatie en interesse door de keuzemogelijkheden die hen geboden worden. Ze mogen meer leerervaringen opdoen in de praktijk. Door een goede LOB-begeleiding kunnen ze zich beter oriënteren en hebben ze mogelijkheden om te verbreden of te verdiepen, zodat ze hun keuze voor een mbo-opleiding gefundeerder kunnen maken.

Waar staat uw vmbo-school?
Zitten we op koers bij de invoering of moeten we herijken? De vraag stellen is hem beantwoorden. Elke vmbo-school zal zelf uiteindelijk het verschil moeten maken en keuzes moeten maken. Advies: blijf denken vanuit mogelijkheden. De vernieuwing vmbo is een enorme kans om te komen tot een krachtig vmbo! Op landelijk niveau zal de komend zes jaren de vernieuwing vmbo gevolgd gaan worden. Resultaten worden uiteraard gedeeld met het veld. KPC Groep is partner in een daarvoor ingericht onderzoek consortium.

Bijdrage van Lenie van Lieverloo, projectleider en adviseur KPC Groep. Ze ondersteunt vmbo-scholen bij de implementatie van vernieuwingen en is de landelijk kwartiermaker van het Profiel M&T.

Zie ook: http://www.vo-raad.nl/themas/vmbo/invoering-nieuwe-vmbo-profielen-laatste-stappen-worden-gezet-nog-aantal-zorgen