Werk maken van kwaliteit

Column door Eugène Bernard 

Binnen de vereniging staat kwaliteitsontwikkeling hoog op de agenda. Maar wat houdt het eigenlijk in? En: wat levert het op? Heel kort gezegd gaat het er vooral om dat we de al aanwezige kwaliteit in onze scholen nóg beter weten te benutten.

Kwaliteitsontwikkeling onderwijs: van controlemechanisme naar leren van elkaar

Onze scholen besteden voortdurend aandacht aan de kwaliteit van hun onderwijs. Tot voor kort bestond dat voor een aanzienlijk deel uit activiteiten om aan de minimumeisen van de inspectie te voldoen. We willen af van het controlerende mechanisme dat de inspectie hanteert en komen tot een werkwijze die recht doet aan een lerende gemeenschap. Daarom gaan we op zoek naar gemeenschappelijkheid in de hele vereniging. We stellen eigen doelen vanuit het oogpunt daarvan en van elkaar te leren, zodat daarmee de onderwijskwaliteit steeds verder verbetert. Idealiter controleert de inspectie op termijn alleen dit systeem van kwaliteitsontwikkeling en niet meer elke school afzonderlijk.

Onderwijsinstellingen moeten zoals bekend voldoen aan allerlei opbrengstnormen en indicatoren. Als het gaat over de kwaliteit van onderwijs hebben we het doorgaans over de eisen van de onderwijsinspectie, van het percentage zittenblijvers tot de hoogte van het gemiddelde cijfer bij het eindexamen. Als je je vooral daarop richt, krijg je een reactieve houding: als we maar voldoen aan de minimale eisen van de inspectie en geen ‘rode kaart’ krijgen, is het voldoende.

Tegelijkertijd gebeurt er juist op onze scholen al enorm veel dat misschien niet per se binnen de inspectienorm valt, maar dat wél bijdraagt aan een hogere onderwijskwaliteit. Zo besteden veel OMO-scholen aandacht aan de aansluiting tussen havo en hbo via het programma Havisten Competent. Andere scholen maken ruimte voor ondernemersprojecten, waarbij leerlingen kennismaken met het ondernemerschap en – daarbij gecoacht door mensen uit de praktijk – onderzoeken wat er nodig is om later een eigen bedrijf te starten. En weer andere scholen zijn al heel ver met het succesvol inzetten van digitale leermiddelen.

Het zijn slechts enkele voorbeelden van initiatieven die per school leiden tot een hogere onderwijskwaliteit. Dit soort eigen initiatieven willen we de komende tijd nadrukkelijker delen, scholen kunnen immers zoveel hebben aan elkaars kennis en kunde. We willen onderwijskwaliteit minder vanuit de landelijke norm, en veel meer vanuit onze eigen waarden gaan benaderen. Welke dingen vinden wij als vereniging nou belangrijk als het gaat om de kwaliteit van het onderwijs? En hoe kunnen we andere scholen laten profiteren van de kennis en ervaringen die elders binnen de vereniging worden opgedaan?

Later dit jaar verschijnt Koers 2023, ontwikkeld voor en door docenten, leerlingen, ouders en allerlei partijen die betrokken zijn bij het onderwijs. Daarin krijgt kwaliteitsontwikkeling een prominente rol toebedeeld. We willen onderliggende normen en waarden van de OMO-gemeenschap expliciet maken. Voor een deel zullen die waarden uiteraard overlappen met de normen die de inspectie stelt. Maar voor een deel gaat het om normen en waarden die ‘typisch OMO’ zijn. Zo gaan we met elkaar bepalen wat wíj zien als goed onderwijs.

Zo wil de vereniging leerlingen stimuleren om zich te ontwikkelen tot ‘goede mensen’. Oftewel: mensen die hun talenten niet alleen voor zichzelf, maar ook voor de maatschappij als geheel inzetten. Daarbij verwachten we van docenten, management en andere medewerkers dat ze het goede voorbeeld geven. In Koers 2023 werken we dit soort gedeelde normen en waarden uit, zodat ze voor scholen als leidraad kunnen dienen voor kwaliteitsontwikkeling. Het ultieme doel? Komen tot een lerende gemeenschap van scholen waarbinnen leerlingen én medewerkers het allerbeste uit zichzelf en elkaar halen. En waarin kwaliteitsontwikkeling een vanzelfsprekend onderdeel is van de dagelijkse gang van zaken.

Voor meer informatie over kwaliteitsontwikkeling bij de vereniging:
Karin Monnink, strategisch adviseur onderwijs en kwaliteit bureau OMO, k.monnink@omo.nl