Rubriek collega met passie: "Bouw geen muur, maar nodig uit"

In deze rubriek komen collega’s aan het woord over hun passie voor het vak. Met antwoord op vragen als: waarom doe je dit? Waar ben je het meest trots op? Wat vind je lastig, en waar leer je van? Deze keer Diego van Steen. Hij is teamleider bij Praktijkschool Eindhoven. Ook is hij lid van de OMO-kerngroep Diversiteit en inclusie. Als commerciële man (vertegenwoordiger) maakte hij bijna 20 jaar geleden een rigoureuze ommezwaai: hij kwam voor de klas te staan in het speciaal onderwijs. Dat was recht in de roos. “Ik ben als kind geadopteerd. Ik herkende me in de leerlingen. Onbewust merken ze dat je ‘echt’ bent en dat je geen kunstje opvoert. Dat helpt.”

Naam: Diego van Steen

Organisatie: Scholengroep Het Plein  

Functie: teamleider en lid van de OMO-kerngroep Diversiteit en inclusie  

Hoe kwam je in het onderwijs terecht?

“Mijn beide ouders werkten als docent in het onderwijs. Als kind denk je dan: dat ga ik dus niet doen. Ik ging de commerciële kant op. Zo werkte ik in de reclamewereld, verpakkingsindustrie en waterfilterindustrie. Door een reorganisatie kwam ik werkloos thuis te zitten. Op de tennisclub vroeg een bekende van me (een directeur van een school voor speciaal onderwijs) of het onderwijs niks voor me was. Mijn karakter en rustige aarduitstraling zou goed passen bij de doelgroep van zijn school. Ik dacht: baat het niet, dan schaadt het niet. Ik heb er toen een paar weken proefgedraaid. Het was een ZMOK-school; zeer moeilijk opvoedbare kinderen. Dat ging me prima af. Er was een natuurlijke klik met de kinderen. Zo rolde ik als zij-instromer het onderwijs in.”

Leg eens uit ‘natuurlijke klik’

“ZMOK-leerlingen hebben iets speciaals nodig. Iemand die ze ziet en luistert. Ze hebben allemaal een rugzakje, waar ze zelf niks aan kunnen doen. Ze willen het graag goed doen maar om een of andere reden gaat dat vaak moeizaam. Het helpt als je echt aandacht hebt voor de leerling als persoon. Ik merkte dat ik het juist leuk vind om met deze kinderen te werken. Zij voelden dat. Onbewust merken ze dat je ‘echt’ bent en dat je geen kunstje opvoert. Dat helpt. Dan stappen ze sneller op je af, komen met vragen en zijn vaak heel open. Ik zou bijna zeggen; je hebt het, of je hebt het niet.”  

Speelde je eigen achtergrond hier ook een rol bij? 

“Zeker. Ik ben als kind geadopteerd. In mijn jonge jaren heb ik daar best veel last van gehad. Ik liep rond met allerlei identiteitsvragen. Wie ben ik? Waar hoor ik bij? Op een bepaalde manier herkende ik mezelf in die leerlingen. Ik durf te zeggen dat ik juist door de omgang met deze kinderen mezelf beter heb leren kennen.”

Je werkte tien jaar bij de Aloysius Stichting

“Ik ben als leraar-ondersteuner gestart. Maar ik kwam al meteen voor de klas te staan. Een klein groepje van tien leerlingen. Ik had al snel door dat het sociaal-emotioneel pedagogische werk belangrijker was dan het cognitieve deel van kennis overbrengen. Eerst was het de kunst om de groepsdynamiek op orde te krijgen. Pas dan kwam het echte leren. Die ervaring heb ik steeds verder uitgebouwd. Ik vind het organiseren van de zorg rondom het onderwijs leuker dan het echte lesgeven zelf. De zorg voor de leerlingen, maar ook voor collega’s. Ik merkte dat ze het fijn vonden om met me te praten; hun hart te luchten. Ik ben mijn coachende vaardigheden verder gaan ontwikkelen. En later ben ik ook Omgangskunde gaan studeren.” 

Na tien jaar stapte je over naar Het Plein

“Bij de Aloysius Stichting werd ik al na drie jaar benoemd tot locatiemanager. Ik heb daar een geweldige tijd gehad. Ook omdat de school uiteindelijk een basisarrangement heeft gekregen van de inspectie, wat voelde als een kroon op ons werk.” 

Door omstandigheden wilde ik een volgende stap maken. Ik heb toen gesolliciteerd op de vacature ‘Teamleider Praktijkschool’ van Scholengroep Het Plein. Ze zochten een mensgerichte leider. Dat sprak me sterk aan. Teamleden sterker maken. Zorgen dat ze zich gehoord en gesteund voelen. Eerlijk en open durven te zijn naar elkaar. Van elkaar leren ook. Als je zo met elkaar omgaat merkt ook de leerling dat. Het leidt tot een andere, meer mensgerichte benadering. Wat maakt dat een kind lastig gedrag vertoont? Het ís geen lastig kind; het is gedrag dat ergens vandaan komt. Die visie heb ik sterk uitgedragen. Luisteren naar leerlingen; vaak geven ze zelf heel goed aan wat er speelt. Dat biedt aanknopingspunten om op in te spelen.” 

“Rond die overgang naar Het Plein zat ik persoonlijk ook in een erg emotionele, spannende periode. Tijdens mijn studie Omgangskunde ben ik in een proces gekomen waarin ik op zoek ging naar mijn ware identiteit. In die tijd heb ik ook mijn coming out gehad en ben verliefd geworden op mijn huidige vriend. Dat is natuurlijk een intens en heftig proces. Eindelijk durfde ik eerlijk te zijn naar mezelf toe. Daar heb ik binnen mijn werk ook veel aan gehad. In het onderwijs heb je natuurlijk een enorme diversiteit aan culturen, geloof, achtergronden. Bij leerlingen, maar ook bij je collega’s. Allemaal hebben ze hun eigen kwaliteiten. Soms worden die -op het eerste gezicht- niet gezien. Terwijl ik daar juist naar op zoek ga. Waar staat iemand voor; wat is het voor een mens? Waar is hij of zij goed in? Mensen op hun waarde schatten en op basis daarvan combinaties maken van kwaliteiten; daar heb ik mijn werk van gemaakt.”

Bewust zoeken naar diversiteit ook?

“Jazeker. Als je alleen mensen zoekt die passen binnen jouw comfortzone laat je veel kwaliteiten liggen. Diversiteit verrijkt teams. Dat moet je durven; open te staan voor het onbekende.”

Vanuit die hoek ben je ook terecht gekomen in de OMO-kerngroep Diversiteit en inclusie?

“Ik hoorde ervan tijdens een studiemiddag. Ik heb me erbij aangesloten omdat het me verder kan verrijken. Ik geloof heilig in de kracht van diversiteit. Ik wil kijken hoe ik OMO daarmee verder kan helpen. Veranderen is best moeilijk. Zeker in het onderwijs. We houden graag vast aan die ene manier waarop we gewend zijn te werken. Er is zoveel meer mogelijk. Durf open te staan voor het onbekende. Bouw geen muur, maar nodig uit.”