Leeratelier: mastertraject voor onderzoekende studenten

Tot nu toe lag het accent in de universitaire lerarenopleidingen vooral op het doceren zelf, schetst Corry Kocken, coördinator van de academische opleidingsscholen in Noordoost- en in Zuidoost-Brabant. “Tijdens de opleidingen leren studenten vooral hoe ze stof en kennis moeten overbrengen. Enorm belangrijk uiteraard, maar de aandacht voor de ontvánger van die kennis – de leerling – bleef daarbij achter. Hoe leert een leerling? Wat heeft hij of zij nodig? Hoe kun je als docent bijdragen aan de leeractiviteiten die leerlingen moeten ondernemen om hun leerdoelen bereiken? Elke leerling is weer anders, en juist dat perspectief ontbrak er nog wel eens aan.”

Voor OMO was het reden om te bekijken hoe binnen de opleidingen meer recht zou kunnen worden gedaan aan die leerling. In samenwerking met de eerstegraads lerarenopleidingen van de Radboud Universiteit, Tilburg University en de Technische Universiteit Eindhoven ging met ingang van dit schooljaar het Mastertraject Leeratelier van start: een pilotproject dat tot doel heeft om theorie en praktijk meer met elkaar te verbinden. Het hele opleidingstraject is nu meer vormgegeven vanuit de praktijk, schetst Corry. “Het Leeratelier kent geen vastomlijnd programma. Uiteraard zijn er kwalificatie-eisen waaraan studenten moeten voldoen, maar de route waarlangs ze die eisen halen proberen we zo persoonlijk mogelijk te maken.”

Het traject wordt benaderd vanuit vier invalshoeken. Natuurlijk is er binnen de opleiding plek voor de vakinhoudelijk en -didactische kant, en ook pedagogiek speelt een prominente rol. Maar daarnaast is er veel ruimte voor onderzoek en reflectie. Hoe kom je te weten wat leerlingen nodig hebben en waar ze staan in hun ontwikkeling? En: in hoeverre zijn je eigen interventies wel de juiste? Dat soort leervragen keert nadrukkelijk terug. Ten slotte speelt ontwerpen een belangrijke rol; we leren onze studenten om onderwijs te ontwikkelen op maat van de leerling.”

Afhankelijk van de persoonlijke ontwikkelingskeuze van elke student ligt het accent meer of minder op deze vier categorieën, vervolgt Corry. “De rode draad is de professionele identiteit van de leraar. Uiteindelijk doel is om te komen tot lerende professionals, die ook na het behalen van hun diploma blijven leren.” De pilot omvat drie leerateliers: voor de regio’s Midden-Brabant, Noordoost-Brabant en Zuidoost-Brabant. Elk atelier bevat studenten van alle drie de deelnemende universiteiten. Daarnaast zijn in de ateliers ook docenten van de deelnemende scholen vertegenwoordigd, vertelt Corry. “Student en docent werken samen aan onderwijsinnovatie en aan vragen rond leerlinggericht onderwijs. Het wordt nadrukkelijk geen eenrichtingsverkeer; de docent treedt niet alleen op als begeleider en expert, maar leert op zijn beurt ook weer van de student met zijn frisse blik.”

Het Mastertraject Leeratelier duurt een jaar en omvat zowel een theorie- als een praktijkgedeelte. Corry: “Studenten lopen stage op een of meer deelnemende scholen, waarbij ze onderzoek doen en het samen met de aan hen gekoppelde docent ontworpen onderwijs uitvoeren. Zoals ik al aangaf: het leertraject is voor elke student anders, maar de persoonlijke en professionele ontwikkeling staat bij iedereen centraal.” Een tweede pilot is inmiddels in voorbereiding, vertelt Corry tot besluit. “De bedoeling is dat we deze studenten blijven stimuleren om permanent te leren. Het concept “een leven lang leren” ook echt handen en voeten geven: dát is waar het uiteindelijk om draait. Met dit mastertraject zetten we nu in elk geval alvast een flinke stap in de juiste richting.”